การเลือกใช้อุปกรณ์สำหรับกำจัดมลพิษทางอากาศในโรงงานนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง ได้แก่ ประสิทธิภาพที่ต้องการในการกำจัด คุณสมบัติของสารมลพิษ เช่น อุณหภูมิ ความชื้น การละลาย ขนาดของอนุภาค ความเข้มข้น ปริมาณของสารมลพิษ และลักษณะของกระบวนการผลิต ดังนั้นจึงสามารถแยกอุปกรณ์กำจัดสารมลพิษ ที่เหมาะสมกับลักษณะปัญหา ดังนี้
1. ห้องดักฝุ่น (Setting chamber)
เป็นห้องหรือภาชนะขนาดใหญ่ ฝุ่นที่เคลื่อนผ่านจะตกลงยังพื้นห้องด้วยน้ำหนักของมันเอง จึงเหมาะสมกับฝุ่นหยาบ ๆ ขนาดใหญ่ หรือฝุ่นที่มีน้ำหนักมาก ระบบนี้ส่วนใหญ่เป็นระบบกำจัดขั้นต้น (Primary treatment) ก่อนจะผ่านไปยังระบบที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า
2. ไซโคลน (Cyclone)
เป็นอุปกรณ์ดักฝุ่นโดยอาศัยหลักการของแรงหนีศูนย์กลางไซโคลนแบบธรรมดาใช้ดักฝุ่นขนาด 50 ไมครอน (0.05 มม.) ขึ้นไปได้ดี ไซโคลนชนิดประสิทธิภาพสูง (High efficiency cyclone) ใช้ดักฝุ่นขนาดเล็กประมาณ 10 ไมครอน ขึ้นไปได้ดี ตัวอย่างโรงงานที่ใช้ไซโคลนในการดักฝุ่นละออง เช่น โรงเลื่อยไม้ โรงงานผสมอาหารสัตว์ ไซโล ขี้เถ้าแกลบ และฝุ่นละอองจากการขัดโลหะ เป็นต้น
3. ระบบผ้ากรอง (Bag filter)
เป็นระบบขจัดฝุ่นละอองขนาดเล็กละเอียดโดยอาศัยการกรองด้วยถุงผ้า ถุงผ้าอาจทำด้วยผ้าฝ้ายหรือใยสังเคราะห์ซึ่งทอพิเศษ ระบบนี้ใช้ดักฝุ่นละอองจากการผสมเคมีและยาง ฝุ่นจากการขัดไม้และโลหะ ฝุ่นจากการหลอมตะกั่ว ฝุ่นจากการหลอมโลหะ ในกรณีต้องการประสิทธิภาพในการขจัดสูง ฝุ่นซีเมนต์ ฝุ่นจากการพ่นยิงทราย ฝุ่นละอองจากการผสม หรือบดวัตถุดิบชนิดผงที่ต้องการประสิทธิภาพในการเก็บสูง เป็นต้น
4. ระบบดักฝุ่นโดยอาศัยประจุไฟฟ้า (Electrostatic precipitator)
ระบบนี้ใช้ดักฝุ่นละเอียดเช่นเดียวกับ Bag filter เหมาะสำหรับโรงงานขนาดใหญ่ เช่น โรงงานปูนซีเมนต์ โรงงานถลุงเหล็ก เป็นต้น ระบบนี้ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ
5. ระบบสเปรย์น้ำ (Spray chamber)
เป็นระบบขจัดฝุ่นละออง หรือก๊าซที่มีประสิทธิภาพต่ำสำหรับดักฝุ่นขนาดใหญ่ เช่น ขี้เถ้าแกลบ และฝุ่นละอองจากการหลอมโลหะ ในกรณีที่ตั้งอยู่ห่างไกลชุมชน
6. ระบบดักบนผิวตัวกลาง (Packed scrubber)
เป็นระบบขจัดมลสารที่เป็นก๊าซ หรือขจัดฝุ่นละอองขนาดเล็กปานกลาง ใช้กับลักษณะงานทั่วไป เช่น ระบบขจัดไอกรดจากการชุบโลหะ ระบบขจัดไอสารเคมี ในกรณีที่ไอสารนั้น ๆ สามารถถูกดูดซับหรือละลายในของเหลวที่ใช้ฉีดเป็นตัวกลางดูดซับในระบบได้ ระบบขจัดฝุ่นละอองและไอสารเคมีจากการหลอมโลหะ และระบบขจัดกลิ่นจากโรงงานปลาป่น เป็นต้น
7. ระบบฉีดดักแบบเวนจูรี (Venturi scrubber)
- มีหลักการทำงานโดยให้ปริมาณอากาศเสีย (Wastegae) ไหลผ่านตัวระบบที่เป็นช่องแคบ (Venturi tube) ด้วยความเร็วสูงมาก ๆ (15,000-20,000 fpm) ในขณะที่ใช้ของเหลวฉีดเพื่อชะหรือดูดซับทันทีในช่วงเวลาน้อยมาก
- ประสิทธิภาพในการขจัดมลสารอยู่ในเกณฑ์ระบบที่มีประสิทธิภาพสูง (ในการขจัดมลสารชนิดก๊าซหรือฝุ่นละอองขนาดเล็กมาก ๆ)
ซึ่งเราจะยกตัวอย่างอุปกรณ์ตัวหนึ่งที่สามารถช่วยกำจัดฝุ่น คือ เครื่องกรองฝุ่นประเภทที่เป็นถุงกรอง(bag filter)
เครื่องกรองฝุ่นโดยปกติจะเป็นถุงกรอง (bag filter) ทําจากวัสดุที่เป็นผ้าจากการทอ (woven) แต่ใน ปัจจุบันวัสดุที่ใช้ทําถุงกรองอาจเป็นแผ่นเส้นใย (เช่น พลาสติกโพลีพรอพเพอลีน) ที่ยึดติดกันด้วยความร้อน
หรือแรงกลหรือทางเคมีโดยไม่ได้ใช้การทอ (non-woven) ทําการกรองฝุ่นโดยให้อากาศที่สกปรกผ่านถุงกรอง จากด้านนอก อากาศที่ผ่านเข้าไปด้านในจะเป็นอากาศสะอาด
เมื่อเดินระบบไปเป็นระยะเวลาหนึ่งจนฝุ่นเกาะ อยู่ที่ผิวถุงกรองเป็นปริมาณมาก จะทําให้เกิดการอุดตันและอากาศไหลผ่านได้น้อย และเกิดความดันลดที่ผิวถุง กรองสูง จะต้องทําความสะอาดถุงกรองเพื่อให้กลับมาทํางานได้ตามปกติ
ส่วนสําคัญของเครื่องกรองฝุ่นได้แก่คุณลักษณะของผ้ากรอง และวิธีทําความสะอาดถุงกรอง โดยปกติถุงกรองจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20-30 เซนติเมตร
แต่อาจมีความยาวหลาย เมตร ในห้องถุงกรองอาจมีถุงกรองหลายสิบถุงหรือมากกว่าร้อยถุง ทั้งนี้เพื่อให้มีพื้นที่ผิวในการกรองสูง สามารถกรองฝุ่นได้ปริมาณมากก่อนที่จะอุดตัน
ตัวอย่างวัสดุที่ใช้ทําผ้ากรอง ได้แก่ ผ้าฝ้ายซึ่งทนอุณหภูมิได้ ไม่เกินประมาณ 100 องศาเซลเซียส หรือโพลีพรอพพีลีนซึ่งทนกรด การกัดกร่อน และการดัดโค้งงอได้ดีกว่า หรือ Nomex ซึ่งทนอุณหภูมิได้ประมาณ 200 องศาเซลเซียส หากอุณหภูมิก๊าซสูงกว่าอุณหภูมิ การใช้งานของผ้ากรอง จะต้องทําให้ก๊าซเย็นลงก่อน
การทําความสะอาดถุงกรองแต่เดิมมักใช้วิธีเป่าลมย้อนกลับ (Reverse air-jet) แต่ปัจจุบันนิยมใช้วิธี Pulse-jet คือเป็นการเป่าลมแบบใช้แรงดันสูง (ประมาณ 100 psig) เป็นเวลาสั้นๆ ซึ่งประหยัดเวลาในการทํา ความสะอาด สามารถกลับมาใช้งานถุงกรองเดิมได้อีกอย่างรวดเร็ว จึงไม่ต้องมีถุงกรองสํารองสําหรับใช้งาน เวลาที่ทําความสะอาดถุงกรองสกปรก
จากเนื้อหาข้างต้น จะเห็นได้ว่า เครื่องกรองฝุ่นประเภทที่เป็นถุงกรอง(bag filter) เหมาะสมกับการใช้งานแบบไหน เหมาะกับสถานที่ใด ซึ่งนอกเหนือจาก เครื่องกรองฝุ่นแบบถุงกรองที่เรายกตัวอย่างไปเรายังมี จำหน่ายสินค้าระบบบำบัดมลภาวะ ที่ครอบคลุมทุกภาคอุตสาหกรรม เช่นกัน
Tel.: 02-1155000
Hotline : 098-289-9999
Line ID : @tngroupfan
Facebook : TN Group-ศูนย์รวมสินค้าอุตสาหกรรม
Email : info@tnmetalworks.com
Website: http://www.tngroup.co.th